Heirloom tomaten zijn soorten die door meerdere familiegeneraties zijn doorgegeven vanwege hun populaire eigenschappen zoals vorm, kleur of smaak, en worden meestal een heirloom genoemd. De term “heirloom”, in het Nederlands “erfstuk”, is de afgelopen jaren veel misbruikt voor commercieel gewin, omdat heirloom soorten in populariteit zijn toegenomen. Veel bedrijven noemen ook niet heirloom tomaten daarom heirloom.
Bij de The Grow Supplier hebben we ervoor gekozen om de definitie over te nemen die wordt gebruikt door tomatenexperts, die heirlooms in vier categorieën hebben onderverdeeld:
- Commerciële heirlooms: Open bestoven rassen die vóór 1940 zijn geïntroduceerd, of tomatenrassen die meer dan 50 jaar in omloop zijn.
- Familie heirlooms: Zaden die al meerdere generaties door een familie zijn doorgegeven.
- Gecreëerde heirlooms: Twee bekende ouders kruisen (ofwel twee heirlooms of een heirloom en een hybride) en de resulterende zaden dehybridiseren voor hoeveel jaren/generaties het ook duurt, om de ongewenste kenmerken te elimineren en de gewenste kenmerken te stabiliseren. Dit kan wel 8 of meer jaar duren.
- Mysterieuze Heirlooms: Rassen die een product zijn van natuurlijke kruisbestuiving van andere heirloom soorten.
Waar komt de term Heirloom tomaat vandaan?
Het lijkt erop dat Kent Whealy van Seed Savers Exchange de eerste was die de term ‘heirloom’ gebruikte met betrekking tot planten. Dat deed hij in een toespraak die hij in 1981 in Tucson hield. John Withee, wiens omslag van de bonencatalogus het woord “heirloom” had, had hem toestemming gegeven om de uitdrukking te gebruiken. De term “heirloom” werd volgens John voor het eerst gebruikt om enkele bonen te beschrijven die vrienden hem in de jaren veertig hadden gegeven, en die beweerde het weer te hebben geleend van prof. William Hepler van de Universiteit van New Hampshire.
Heirloom tomaten en hun belang
Veel soorten heirlooms en de talrijke kleinere familieboerderijen die heirlooms ondersteunden, zijn de afgelopen 40 jaar verdwenen. Hybride tomaten die werden gefokt vanwege hun commercieel wenselijke eigenschappen vervingen de vele heirlooms die waren geëvolueerd om honderden jaren te overleven.
In het proces hebben we ook de controle over een aanzienlijk deel van het voedsel dat door kleine boerderijen en familietuinen wordt geproduceerd, afgestaan en verliezen we genetische variëteit in een alarmerend snel tempo.
Elke heirloom soort heeft een speciale genetische samenstelling die een ontwikkelde resistentie tegen plagen en ziekten omvat, evenals een aanpassing aan bepaalde groeiomgevingen en klimatologische omstandigheden. Door plantenepidemieën en insectenplagen wordt de voedselproductie ernstig bedreigd door het verlies van genetische variëteit. Zie het als genetische degradatie.
“Deze hulpbronnen staan tussen ons en catastrofale hongersnood op een schaal die we ons niet kunnen voorstellen. In een zeer reële zin hangt de toekomst van het menselijk ras af van deze materialen. De grens tussen overvloed en rampspoed wordt dunner en dunner, en het publiek is zich niet bewust en onbezorgd. Moeten we wachten op een ramp?” schreef wijlen Jack Harlan, een gerenommeerd plantenverzamelaar die ook plantengenetica doceerde aan de Universiteit van Illinois in Urbana en meerdere boeken over de relatie tussen mens en diversiteit schreef.
Het is onze verantwoordelijkheid als tuinders en kwekers om ervoor te zorgen dat we de diversiteit van heirloom variëteiten die ons door moeder natuur zijn gegeven, behouden.
Heirloom tomatenzaden kopen bij The Grow Supplier
Bij The Grow Supplier vinden wij diversiteit ook belangrijk. Niet alleen bij de tomaten, maar bij alle plantsoorten.
Om deze reden hebben wij op onze zadenmarkt veelal zeer oude en ontzetten lekkere heirloom varianten zoals Kellogg’s Breakfast, Black Truffle, Manitoba en Cherokee Purple.
Of zeldzame soorten zoals Dark Galaxy, Florentine Beauty, Costoluto Fiorentino en Golden Tiger.
Bekijk onze tomatenzaden of lees onze kweekgids voor tomaten en begin zelf met het kweken van deze heerlijke tomaten!
